تاریخ شهرری

 

تاریخ شهرری

 

شهرری که امروز در هفت کیلومتری جنوب تهران واقع شده است و بیشتر بنام شاه عبدالعظیم شهرت دارد ، شهر تازه ای است که برروی خرابه های کهن و باستانی ری بنا گردیده است. ری یکی از بزرگترین وقدیمی ترین شهرهای ایرانی قبل از اسلام بشمار میرود و نام آن در قدیمی ترین سنگ نبشته ها و اسناد تاریخی دیده میشود.

راجع به بنای شهر در زوایای تاریخ مطالبی یافت میشود که قدمت و کهنگی آن را تا مرز تاریخ مدون مسلم میدارد و جلوتر از آنهم باستان شناسان معتقدند که قدمت تمدن چشمه علی ری به 5000 سال قبل از میلاد مسیح میرسد.

بنای شهرری را در طول تاریخ آنقدر به جلو برده اند که اظهار میدارند:

شهرری را شیث بن آدم ساخت و هوشنگ پیشدادی در عمارت آن افزود و شهری بزرگ شد بعد از خرابی ، منوچهربن ایرج فریدون تجدید عمارتش کرد.

در قرن ششم قبل از میلاد داریوش شاه بزرگ در کتیبه ای که از خود به یادگار گذاشته است از این شهر بنام راگا یاد کرده است ، در اوستا کتاب بزرگ زرتشت پیغمبر چندین بار بنام این شهر بر میخوریم که از آبادانی آن ستایش شده است .

از دوره ساسانیان آثاری هنوز در شهرری برجا است زیرا در شمال شرقی در کوههای کارخانه سیمان شهرری سنگ حجاری شده سوار ساسانی از زمان ساسانیان وجود داشته که فتحعلیشاه قاجار روی آن را تراشیده و نقش خود را در حال حمله به شیر بجای آن حجاری کرده و این نقش تا سال 1340 شمسی وجود داشت ولی اکنون بواسطه مصرف سنگ کوه جهت کارخانه سیمان ری نقش مذکور ویران شده است.

 

در جنوب شرقی شهرری تپه ای بنام تپه میل واقع است که تا شهر ری حدود دو فرسنگ فاصله دارد و بر روی این تپه قصر ساسانی بنا شده است که هم اکنون از طرف موزه ایران باستان تعمیر شده و گچبری های آن را در موزه ایران باستان میتوان مشاهده کرد.

در اطراف چاله طرخان گچ بریهای دیگری متعلق به دوران ساسانی پیدا شده است که در موزه ایران باستان از آنها نگهداری میشود، تپه ها و آثار فراوان دیگری متعلق بدوران قبل از اسلام و اوایل اسلام در اطراف شهر ری مشاهده میشود که تا امروز باقی مانده است و از مشهورترین آنها قلعه گبری ،تپه فیروزآباد،تپه طالب آباد و تپه چشمه علی را میتوان نام برد.

جهانگردی که در اوایل قرن چهارم هجری از ری دیدن کرده است مینویسد:

«در نزدیکی این شهر کوهی بنام طبرک واقع است که درآن ساختمانهای قدیم ایرانی و تابوت های سنگی موجود است». هنگام حمله اعراب ری از شهرهای بزرگ بود که در سال 23هجری هنگام خلافت عمر بدست اعراب فتح شد و از آن پس حکومت خلفا توجه مخصوصی به ری مبذول میداشت. در قرن دوم هجری مهدی فرزند ولیعهد منصور هنگامی که عازم جنگ خراسان بود در ری فرود آمد و آن را ساخت و رشید فرزندش همانجا متولد شد ، مهدی چندین سال در ری اقامت گزید و در آن ساختمان عجیبی بنا نهاد و زنان اشراف ری رشید را شیر دادند.  در همین زمان است که مورخین نوشته اند: مهدی در دوره خلافت پدرش منصور شهری ساخته و بدان محمدیه نام نهاده و مسجدجامع بزرگی در آن نیز بنا نهاده است، این اسم در روی سکه هائی که مهدی در دوره ولیعهدی خود ضرب زده است غالباً دیده میشود، مهدی در این زمان در آبادانی ری کوشید که پس از او هارون الرشید فرزندش گفته است : دنیا را چهار منزل است : دمشق ، رقّه ، ری و سمرقند .